2011/11/27

2011/11/23

nerabetasuna; bide zailena

Historiako Iruzkina Egiteko Gida

Testu historikoak historialariek euren lanerako erabiltzen duten iturria dira. Dokumentuetan garai zehatz bateko errealitatearen zati bat dago irudikatuta eta testu horien azterketa oinarrizkoa da historia ezagutzeko.
Testu historiako baten iruzkina ondo egiteko hainbat eragiketa egin behar da: sailkatu, aztertu eta iruzkina egin.
Testuaren sailkapena
Testu historikoa adi-adi irakurri ondoren, modu laburrean sailkatu behar da, ondorengo alderdiak azpimarratuz.
Testuaren gaia: juridikoa (legeak, dekretuak, konstituzioak, tratatuak, itunak, kontratuak…), dokumentala (erroldak, katastroak, erlazio estatistikoak…), lekukotasunezkoak (memoriak, autobiografiak, karta pertsonalak…), narratiboak (lan literarioak, iritzi-artikuluak, kazetaritza-testuak…) edo historiografikoak (egile batek gertaera bati buruz, gero egindako azterketa).
Egilearen identifikazioa: zenbaitetan garbia izango da eta testua ulertzeko beharrezkoa. Dokumentuak ez badu adierazten, ondorioztatzen saiatu behar dugu. Gainera, egilearen subjektibotasuna edo alderdikeria nabarmena denean, egilearen ezaugarri biografikoak garatzea beharrezkoa izango da, egile horren ezaugarri biografikoak garatzea beharrezkoa izango da; kasu honetan egilearen aipamen laburra egingo dugu atal honetan eta ezaugarri biografikoak iruzkinean garatuko ditugu.
Testuaren xedea eta helburua: Testua nori zuzenduta dagoen adierazi behar da eta dokumentuak zer-nolako helburua duen.
Testuaren kokapena denboran eta espazioan: Azkenik, testua espazioan eta denboran kokatzea beharrezkoa izango da. Batzuetan data zehatzak ez du garrantzirik, baina testua zein garai historikotan kokatzen den adierazi behar da beti.

Testuaren azterketa
Testu historikoa berriro irakurri oso adi, oinarrizko ideiak azpimarratuz. Ondoren, ideia horiek modu logikoan eta hierarkikoan aurkeztuko dira eta baita testuko kontzeptuak ere; antolamendu horretan ideia nagusiak eta bigarren mailakoak bereizi beharko dira.
Era berean, testuko oinarrizko kontzeptuak argitu behar dira, terminoak, aipamenak eta egoerak azalduz; izen bereziak, instituzioak eta termino teknikoak ere argitu beharko dira.

Iruzkina
Zatirik garrantzitsuena da, bertan azterketaren atalean adierazitako testuko ideiak garai horretako gertaera historikoekin erlazionatu beharko baitira. Ondorengo urratsak jarrai daitezke:
Testuko gaia ulergarriagoa egiten duten aurrekariak aipatu.
Testua bertan ageri den gai historiko orokorrarekin erlazionatu.
Testuan adierazitakotik atera daitezkeen ondorioak adierazi.
Testuaren egilea eta bere egoera pertsonala kritikatu.
Testua beste iturri batzuen bidez gai horri buruz ditugun ezagupenekin konparatu.
Azkenik, garrantzitsua izango da gai orokorraren testuinguruan dokumentuak duen garrantzia baloratuko duen ondorio laburra eskaintzea.

2011/11/02